PANAGSURATKO ITI DANIW: LASAG KEN KARARUA TI DANIW

PANAGSURATKO ITI DANIW: LASAG KEN KARARUA TI DANIW

PANAGSURAT TI DANIW ITI BUKODKO A PADAS KEN ESTILO
[Naibatay iti personal a padas, estilo ken panagsukisok]

Amado I. Yoro
@copyright Amado I. Yoro

ANIA TI DANIW
Arte
Ayat
Aweng
Lenguahe/Balikas
Musika

PANGGEP TI DANIW
Mangiladawan iti panawen
Mangilanad iti historia
Mangted ti sirmata ken kaipapanan ti biag
NAGKAUNA A KLASE TI DANDANIW
1.Narrative
2.Dramatic
3.Lyrics
4.Idyll
5.Elegy
6.Free Verse
7.Blank Verse
8.Iambic
9.Dactylic
10. Trochaic
11. Anapestic
12. Sonnet
A. Octave- 8 lines
B. Quatrain - 4 lines
13. Couplet
14, Sestet

MODERNO - AGDAMA A KLASE TI DANDANIW
1.Ayat wenno panagrayo
2.Panagraem - pammigbig
3.Panglagip iti napateg nga aldaw
4.Pangbannuar
5.Pangpatriota
6.Satire/pammasagid
7.Pang-okasion - koronasion
8.Pangbakya - parparaangan

FUGURE OF SPEECH
1.Simile
2.Metaphor
3.Hyperbole
4.Alliteration
5.Apostrophe
6.Assonance
7.Personification
8.Abstract
9.Allegory [prolonged metaphor]
10. Allusion
11. Ambiguity
12. Antithesis
13. Archetype
14. Atmosphere
15. Baroque
16. Bathos
17. Cacophony
18. Cliche
19. Connotation
20. Conceit
21. Conventional
22. Denotation
23. Diction
24. Didatic
25. Doctrinaire
26. Epithet
27. Euphemism

DADDUMA PAY A FIGURE OF SPEECH
1.Euphony - opposite of cacophony
2.Explication
3.Metonymy
4.Motif
5.Paradox
6.Parallelism
7.Parody
8.Pathos
9.Periphrasis
10. Persona
11. Synedoche [metaphor]
12. Theme


FUNDAMENTAL APPROACHES
1.Objective
2.Subjective
3.General
4.Particular
5.Point of View
6.Doctrine
7.Psychological
8.Historical
9.Figurative Language
10. Biographical
11. Comparative
12. Aesthetic value
13. Poem in relationship to poems [by the same poet]
14. Man and nature
15. Man and Society
16. Thematic
17. Evaluating

RUKOD TI DANIW
Depende, adda 4 line, 24 to 50 lines, wenno dagiti epiko ken sarindaniw ti pagarigan iti rukod

PANGALAAN ITI DANIWEN
Personal a padas
Aglawlaw
Amin a patauden ti lima a sentido
Imahinasion
Dagiti disso, lugar, pasamak
Historical place and scenery
Padas ti sabali
DA FIEL T. EDNA
Feeling
Imagination
Expression/Emotion
Language
Thought
Experimentation/Discovery
Description
Narration
Action

PASET TI DANIW
Tema-Bugas-Duri
Bagi - Pakabuklan
Drama ken sirmata ti biag

PUNTO DE VISTA [Persona]
1.Umuna kas iti siak - I
2.Maikadua a kas duakami/dakami -we
3.Maikatlo a kas Isuda -they

KASAPULAN A RAMEN TI DANIW/ELEMENTOManglinglingay
1.Rikna
2.Interpretasion
3.Idea-Ideal-Virtue
4.Readers' ID: mayataday iti galad, ugali, isip
5.Lenguahe/Sao/Balikas
6.Panaglemmeng ti pannarita[figure of speech-symbolism]
7.Situasion

USAR/PANGGEP TI DANIW
1.Manglinglingay
2.Mangiporma
3.Mangadal
4.Mangipasimudaag [revealation], paripirip
5.Mangiladawan
6.Mangilaga ti ramen ti biag
7.Mangsarming ti biag
8.Mangpabaknang ti isip
9.Mangtagiben/preserbasion ti daniw

APAY A SURATEN TI DANIW
1.Ipeksa ti rikna wenno emosion
2.Pedpeden ti rikna
3.Panagpartuat - experimental - discovery
4.Panangparsua ti balikas - enriching the language
5.Panagaliwaksay ti utek
6.Panangsubok ti talento
7.Writers' literary responsibility
8.Panangtagiben ti pateg ti literatura

MATERIAL ITI DANDANIW
1.Language - Words
2.Panangallukoy - literary conventional
3.Idea - Pampanunot
4.Personal a padas
5.Paliiw - Aglawlaw
6.Nayallatiw a padas ti sabali

DAGITI BALOR TI DANIW
1.Provided pleasant, pleasure, leisure, pasttime
2.Carries a puzzle, a message, a passage/adage
3.Conveys informations
4.Touches life and human interest

MODO/TONO TI DANIW
1.Mangipakita, mangiparikna
2.Mangiladawan
3.Agpannuray iti topiko, subject matter


PANANGISAGANA/PANANGINAW TI DANIW
1.Ugalien nga ikur-it ti ania man nga idea - adda balikas a maisurat
2.Ugalien nga adda latta lapis, pluma, papel, index card, notebook [tape it]
3.Tukmaan, kemmegen ti idea - pronto
4.Warwaren, padakkelen - development
5.Iprograma - ikkan ti oras
6.Petsaan
7.Idulin ken paluomen
8.Mangaramid iti extra copies for filing
9.Urnosen, ikabil iti Manila folder
10. Ikabil it binder - 3 rings
11. Idulin - idalus
12. Baliwan a basaen [icomputer in Word]
13. Baliwan manen nga isurat
14. Ipinal - isubmit a nadalus-nalawag - pakoreo wenno email
15. Sansanen, naynayen ti agsurat


GALAD NI MANNANIW/ADDAAN ITI
1.Panagessem - tarigagay, regget, regta
2.Interes - panagduyos
3.Responsibilidad
4.Pokus- konsentrasion
5.Panangimaton ti tiempo - time management
6.Panangitugaw - ikkan ti panawen a mangisurat
7.Nasken nga agkuti - agsurat
8.Can do/Positive attitude - I must do this [Saan ketdi a kunana: Aramidek KOMA NGEM, awan wayak, awan ganasko, adu ti obrak a sabali - itungkua]
9.Liklikan ti procrastination
10. not to make excuses or alibi
11. make it a habit
12. Must read, read, write, write
13. Ipaset iti regular extracurricular activities
14. Makipulapol
15. Makisinnukat iti kapampanunotan
16. Awaten ti dillaw, biddut, aturen
17. Awaten ti kritisismo, alaen a karit ken komplementario
18. Rukoden, timbangen ti aramiden
19. Aturen ti bagi, ugali, attitude
20. Baliwan ti aramid iti nasaysayaat
21. Modify plan, program, incorporate the better ones - discard the worse and unproductive
22. Program yourself
23. Papigsaen ti pagkapsutan
24. Pagpuonan ti pagpigsaan a talento
25. Natibkerka, saanka a nalaka a mapaay, dika agsanud
26. Saanka nga agitudo wenno agpabasol
27. Respect others, agbalinka a manakman
28. Saanka nga agsardeng a mangpasayaat ti aramidmo
29. Nasken a papigsaen ti aramidmo
30. Saanka a mapnek iti bagbagim - saanka a maturog iti balligim
31. Napakumbabaka latta
32. Agyaman ken paidalanka iti Dios ta Isu ti ubbog, puon ti amin a kinasirib


AGSURATKA A MASANSAN/IPAUGALI. Saan nga urayen ti sabali a seminar wenno workshop nga adda masuratmo.

Amado I. Yoro
January 15, 2011 [Bugas ken puntos ti panagsaritak maipapan ti daniw idi Gumil Oahu seminar/workshop iti Philippine Consulate General\